جنس ساچمه :
اکثر ساچمه های تفنگ بادی از فلز سرب ساخته میشوند اما به دلیل ممنوعیت استفاده از ساچمه های سربی در برخی از نقاط جهان از جمله بریتانیا به دلیل سرشت سمی بودن سرب ، ساچمه ها از جنس و آلیاژ های دیگری نیز مانند فولاد ، ترکیب تنگستن و نیکل و آهن ، ترکیب تنگستن و پلیمر ، برنج و… نیز ساخته میشوندکه به طور معمول این نوع ساچمه ها از مقاومت بالاتری نسبت به ساچمه های سربی برخوردار میباشند و هرکدام دارای کاربرد مخصوصی میباشند.
ساچمه مرغوب:
ساچمه مرغوب ساچمه ایست که طبق استانداردهای جهانی دارای مشخصاتی چون وزن مناسب ، کیفیت ساخت بالا و شکل ظاهری یا هندسی ایرودینامیک باشد . ساچمه مرغوب در دقت تیراندازی بسیار موثر بوده و ساچمه های غیر استاندارد و نا مرغوب علاوه بر کاهش دقت تیراندازی به فنر و سایر آلات متحرک تفنگ نیز آسیب میرسانند.
مرغوبیت ساچمه با واحدی به نام گرین سنجیده و تعیین میشود ، هر گرین برابر با 0.0647 گرم بوده که در سطوح تجاری جهت سهولت در اندازه گیری .این عدد را در 20 ضرب کرده و و وزن 20 عدد ساچمه مبنای اندازه گیری قرار میگیرد.
لازم به ذکر است که حداقل وزن قابل قبول برای 20 عدد ساچمه در ساچمه های کالیبر 4.5 میلیمتر برابر با 9 گرم و در ساچمه های کالیبر 5.5 میلیمتر برابر با 17 گرم میباشد.
انواع ساچمه تفنگ بادی و کاربرد هرکدام:
اگر بخواهیم ساچمه ها را دسته بندی نماییم به طور کلی میتوان ساچمه ها را به 5 دسته اصلی تقسیم بندی نمود که در ادامه به معرفی و کاربرد هر کدام به صورت کلی میپردازیم.
لازم به ذکر بوده که علاوه بر این 5 دسته اصلی ساچمه های دیگری نیز وجود دارند که اصطلاحا به ساچمه های ترکیبی معروف هستند که از ترکیب دو یا چند نوع ساچمه اصلی و یا از ترکیب دو یاچند آلیاژ ساخته شده که هر کدام دارای کاربرد مخصوص به خود مبیاشند که ما آنها را در دسته های فرعی قرار میدهیم.
1 – ساچمه سر تخت:
از این نوع ساچمه معمولا جهت هدف زنی و تمرینات تیراندازی استفاده میگردد ، ساچمه های سرتخت به دلیل بالانس پروازی بسیار مناسب سبب دقت بالا در تیراندازی شده و به همین دلیل بیشترین استفاده را در مسابقات ورزشی و سالن های سر پوشیده که فاقد وزش باد بوده دارند. این نوع ساچمه ها معمولا برای فواصل نزدیک (حداکثر 80 متر ) مناسب بوده و به دلیل نفوذ کم و سرعت پایین برای شکار اصلا گزینه مناسبی نمیباشند.
2 – ساچمه سر تیز:
این نوع ساچمه ها به دلیل شکل هندسی خود مقاومت کمتری را با هوا ایجاد کرده و این ویژگی سبب گردیده تا ساچمه انرژی کمتری از دست داده و قدرت نفوذ پذیری و سرعت بیشتری را در ساچمه ایجاد نماید . ساچمه های سر تیز به دلیل ایجاد آسیب و جراحت عمیقی که در شکار ایجاد میکند برای شکار مناسب بوده و برای تیراندازی در فواصل نزدیک نیز کاربرد دارد .
ساچمه های سر تیز به دلیل دقت پایین معمولا در تفنگ های با قدرت متوسط بازدهی بهتری را داشته و در تفنگ های با قدرت بالا و مگنوم سبب انحراف بیشتری میگردند.
3 – ساچمه تو خالی یا سرگود:
ساچمه های سرگود دارای قدرت نفوذ و تخریب بسیار بالا بوده و جهت تیراندازی در فواصل بلند و اهداف دور دست بسیار مناسب میباشد اما از دقت و سرعت کمی برخوردار هستند. این نوع ساچمه پس از برخورد به هدف سرگود آن صاف گردیده و داخل بدن حیوان منبسط میشود و زخم عمیقی را در بدن شکار ایجاد مینماید ، این ویژگی سبب گردیده تا این نوع ساچمه برای شکار ایده آل گردد . ساچمه های سرگود جهت نفوذ به اجسام سخت مانند شیشیه و چوب نیز بسیار مناسب میباشند.
4 – ساچمه نوک گنبدی یا مگنوم:
ساچمه نوک گنبدی یا مگنوم پر کاربردترین ساچمه در شکار و تیراندازی بوده و به دلیل شکل هندسی خود از بالستیک بالایی برخوردار میباشد ، این ویژگی سبب دقت و سرعت بالا و قدرت نفوذپذیری زیاد در این ساچمه گردیده و این ساچمه را برای شکار و تیراندازی بسیار ایده آل نموده است.
5 – ساچمه گرد:
ساچمه های گرد معمولا در برخی از تپانچه های گازی و تفنگ های اتوماتیک و نیمه اتوماتیک که تقریبا از قدرت پایینی برخوردار هستند استفاده میگردند. این نوع ساچمه ها دارای دقت و سرعت کم و قدرت نفوذپذیری پایینی میباشند و معمولا برای تیراندازی در فواصل خیلی نزدیک استفاده میشوند و به دلیل ظاهر یکدست و بدون گوشه خود سبب سهولت در ساچمه گذاری داخل خشاب میگردد.
معرفی برخی از ساچمه های پر کاربرد ترکیبی:
ساچمه های ترکیبی انواع بسیار زیادی دارند که ما مختصرا به معرفی چند نوع پرکاربرد آنها میپردازیم
1 – ساچمه های ترکیبی سرتخت دوبل
2 – ساچمه های ترکیبی سرتخت – گنبدی (برنجی)
3- ساچمه های ترکیبی سرتخت – سرتیز (دو نوع سر پلیمر و سر سربی)
4 – ساچمه های ترکیبی سرتخت – سرگود